Czym jest panleukopenia u kotów i jak jej zapobiec?

Panleukopenia to bardzo dobrze znana i często występująca wśród kotów choroba wirusowa, która przybiera bardzo ostrą postać. Nazywana również nosówką lub potocznie określana, jako koci tyfus, objawia się przede wszystkim bardzo poważnym zapaleniem jelit, doprowadzając do spadku poziomu leukocytów, czyli białych krwinek. To niebezpieczna choroba, której na szczęście można uniknąć w bardzo prosty sposób – poprzez szczepienie kota. Jak dochodzi do zakażenia? Jak objawia się panleukopenia? Jak wygląda leczenie i jakie są rokowania? Odpowiadamy na te oraz inne najważniejsze pytania.

Panleukopenia – jak dochodzi do zakażenia kocim tyfusem?

Koci tyfus, czyli panleukopenia to choroba wywoływana przez wirus FPV (z języka angielskiego – feline parvovirus), który przez specjalistów zakwalifikowany został do grupy parwowirusów. U psów jej odpowiednikiem jest parwowiroza. Problem stanowi fakt, iż jest to wirus bardzo odporny na zwalczanie – bardzo trudno go pokonać.

Wirus kociego tyfusu odporny na wysokie oraz niskie temperatury (nawet zamrażanie), a także środki dezynfekcyjne. Jak wskazują badania, w niekorzystnym dla siebie środowisku, czyli nawet bez żywiciela, potrafi przeżyć nawet rok. To czyni go naprawdę trudnym przeciwnikiem w walce o zdrowie i życie pupila.

Główną drogą zakażenia jest układ pokarmowy, ale badania nie pozostawiają wątpliwości – możliwe jest również zarażanie płodów w trakcie ciąży. Wirus wydostaje się na zewnątrz wraz z kałem lub innymi wydzielinami, na przykład moczem, śliną, czy wymiocinami.

Czy panleukopenia jest niebezpieczna?

Konsekwencje zarażenia panleukopenią najbardziej dotkliwie odczują młode, jeszcze niezaszczepione kocięta w wieku od 6 tygodni, aż do 4 miesiąca życia – to dla nich choroba stanowi największe zagrożenie. Do tego wieku, młode są bezpieczne, ponieważ posiadają tak zwaną odporność matczyną. Po 6 tygodniu życia, jej poziom ulega zmianie – zmniejsza się i powoli zanika, a wtedy narażenie na chorobę jest największe.

Co ciekawe – panleukopenia u kotów jest najbardziej niebezpieczna właśnie dla osobników w wieku od 6 tygodni do 4 miesiąca życia. Po tym okresie nawet po zarażeniu, koty przechodzą chorobę albo bardzo łagodnie, albo całkowicie bezobjawowo.

Panleukopenia – objawy

Z racji bardzo szybkiej replikacji (a więc namnażania się) wirusa, który robi to w bardzo szybko dzielących się komórkach, panleukopenia dotyka przede wszystkim dwóch układów – krwiotwórczego i pokarmowego. Najszybciej dzielą się komórki szpiku kostnego, tkanki limfatycznej, czy nabłonka jelit cienkich, dlatego właśnie największym problemem są dolegliwości jelitowe.

U dopiero narodzonych kociąt lub w przypadku płodów jest nieco inaczej – najszybszy podział komórek dotyczy siatkówki, czy móżdżku, dlatego objawy kociego tyfusu zauważa się właśnie w obrębie tych narządów. Niestety w takim przypadku, bardzo często dochodzi do obumarcia płodów lub poronienia.

Objawy panleukopenii, które można zaobserwować samodzielnie to między innymi:

• apatia,
• brak apetytu,
• niechęć do ruchu,
• wymioty,
• cuchnąca biegunka (również z krwią).

Jak wskazują specjaliści i co potwierdzają właściciele kotów, u których stwierdzona jest panleukopenia, w początkowej fazie zauważa się dziwną pozycję przybieraną przez pupili. Najczęściej koty leżą na mostku, garbią się i mają podkurczone łapy. Bardzo niechętnie się ruszają, a ich włos jest nastroszony oraz matowy.

Wymioty to kolejna, już bardzo niebezpieczna faza kociego tyfusu – bardzo często już na tym etapie dochodzi do śmierci pupila. Jeśli tak się nie stanie, pojawia się biegunka, nierzadko z domieszką krwi.

Tylko szybka pomoc może uratować pupila. U weterynarza stwierdza się kolejne objawy, których zazwyczaj właściciel nie jest w stanie stwierdzić samodzielnie – wysoka temperatura, a następnie jej bardzo duże obniżenie, które jest wynikiem ogromnego osłabienia.

To bardzo niebezpieczny stan – śmiertelność kociąt zarażonych panleukopenią szacuje się na 25 do nawet 75 %.

Jak zdiagnozować panleukopenię?

Panleukopenia u kotów może zostać potwierdzona wyłącznie przez specjalistę – lekarza weterynarii, który dokonuje specjalnego testu płytkowego lub zleca morfologię krwi (na miejscu lub wysyła do analizy – w zależności od gabinetu).

W przypadku kociego tyfusu stwierdza się bardzo mocny spadek białych krwinek – zwykle jest to od 2000 do 4000 komórek/dl. Rokowania nie są pomyślne, jeśli liczba ta spadnie poniżej 2000.

Panleukopenia – leczenie

Leczenie panleukopenii przebiega wyłącznie objawowo – wszystko zależy więc od tego, jak silny jest organizm pacjenta i czy pomoc nie została udzielona zbyt późno. Leki podaje się w postaci kroplówek oraz zastrzyków – ze względu na problemy żołądkowo-jelitowe, konieczne jest tutaj pominięcie układu pokarmowego. Również bardzo ważne jest regularne odrobaczanie kota.

Kluczowe są następujące działania:

• odpowiednie nawodnienie i wzmocnienie poprzez glukozę i elektrolity,
• leki przeciwwymiotne,
• antybiotykoterapia,
• witaminy z grupy B, wspomagające regenerację nabłonka,
• karmienie przymusowe, jeśli niechęć do jedzenia utrzymuje się od 3-5 dni.

Jak zapobiegać kociemu tyfusowi?

Jak wspomnieliśmy na początku artykułu, choć panleukopenia to niebezpieczna choroba, można bardzo łatwo jej zapobiegać. Wystarczy szczepienie kota, które uchroni kocięta. Tak jak szczepionka na koci katar – również ta na panleukopenię stanowi podstawę dbałości o zdrowie pupila.

Pierwsza dawka powinna zostać podana w wieku 8-9 tygodni, a druga, przypominająca, w 11-12 tygodniu. Jeśli właściciel decyduje się na szczepienie kota po 12 tygodniu życia, wystarczy jedna dawka.

Nie bez znaczenia jest również profilaktyka, ponieważ kot może zarazić się również od innych zwierząt, a wirus może zostać przyniesiony również przez człowieka – na przykład na butach (choć dla nas nie jest on niebezpieczny). Warto dbać o odporność kociąt oraz czystość kuwety i misek z jedzeniem i piciem. Pamiętaj, że miski nigdy nie powinny znajdować się blisko kuwety!